10 Vụ phá sản lớn nhất nước Mỹ

Chiếm một nửa trong danh sách những vụ phá sản đình đám nhất chính là nạn nhân của cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay, mà gần đây là trường hợp của đại gia ngành xe hơi Mỹ General Motors.

1. Ngân hàng Lehman Brothers
Đây là vụ phá sản lớn nhất trong cuộc khủng hoảng tài chính hiện tại và cũng là lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Từng là đại gia đầu tư tài chính Phố Wall, Lehman Brothers bị buộc phải nộp hồ sơ xin bảo hộ phá sản vào tháng 9 năm ngoái. Phần lớn tài sản của Lehman là bị Ngân hàng Barclays của Anh thôn tính, trong khi một số công ty nhỏ hơn tiếp tục hoạt động dưới danh nghĩa công ty độc lập hoặc bị xóa sổ. Vụ phá sản của Lehman Brothers đẩy 80 chi nhánh trên toàn thế giới của ngân hàng này lâm vào cảnh đóng cửa.

2. Washington Mutual
Do tin đồn Washington Mutual sắp bị vỡ nợ, chỉ trong 10 ngày hàng loạt khách hàng đã ồ ạt đi rút 16 tỷ USD tiền gửi, đẩy ngân hàng này rơi vào thảm cảnh. Chính phủ Mỹ phải đóng Washington Mutual và quyết định bán nó cho JPMorgan Chase với giá 1,9 tỷ USD. Một ngày sau quyết định của chính phủ, Washington Mutual nộp đơn xin bảo hộ phá sản, đánh dấu vụ sụp đổ của ngân hàng lớn thứ 6 nước Mỹ, đồng thời là nhà cho vay lớn nhất.
Hiện Washington Mutual đi kiện lại chính quyền Mỹ, cụ thể là FDIC - Cơ quan Bảo hiểm tiền gửi Liên bang. Washington Mutual cho rằng FDIC đã thiếu trách nhiệm khi ra lệnh phong tỏa tài sản và bán cho JP Morgan với cái giá "rẻ mạt". Trong đơn đệ trình lên tòa án liên bang, Washington Mutual đòi FDIC phải bồi thường thiệt hại 13 tỷ USD.
3. WorldCom
Là công ty điện thoại viễn thông đường dài lớn thứ hai nước Mỹ sau AT&T, WorldCom nộp đơn phá sản vào ngày 21/7/2002 sau scandal gian lận kế toán trị giá 11 tỷ USD. Năm 2003, WorldCom đổi tên thành MCI, và hoàn tất thủ tục phá sản một năm sau đó. Vụ phá sản của WorldCom trị giá 103,9 tỷ USD.
Tới 2005, MCI bị Công ty viễn thông Verizon Communications thôn tính với cái giá 7,6 tỷ USD. Về thân phận cựu CEO Bernie Ebbers, ông bị tuyên án 25 năm tù giam với tội danh lừa đảo chứng khoán, gian lận sổ sách. Hiện ông này đang thi hành án tại nhà tù liên bang Oakdale thuộc Louisiana.
4. General Motors
Thành lập từ buổi bình minh của ngành công nghiệp xe hơi thế giới và suốt nhiều năm liền giữ vị trí nhà sản xuất hàng đầu, General đã có một sự nghiệp lẫy lừng cho đến 1/6 vừa qua. Đây là vụ phá sản lớn thứ 4 của Mỹ và lớn nhất trong ngành công nghiệp nước này, với trị giá 91 tỷ USD.
Tính tới thời điểm nộp đơn xin bảo hộ phá sản, tổng tài sản của GM là 91 tỷ USD, trong khi số nợ lên tới 172,81 tỷ. Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục bơm tiền cho GM và chuyển 50 tỷ USD tiền nợ thành 60% cổ phần tại hãng xe mới hình thành sau phá sản. Sau khi tái cấu trúc, GM sẽ có quy mô nhỏ hơn nhiều, nhưng những nhãn hiệu nổi tiếng như Chevy, Cadillac, Buick và GMC vẫn được giữ lại. GM đang lên kế hoạch bán chi nhánh Opel tại Đức cho một nhà sản xuất phụ tùng ôtô từ Canada. Những chi nhánh hoạt động kém hiệu quả khác sẽ bị bán đi hoặc xóa sổ. Theo như thỏa thuận. chính phủ Mỹ nắm gần 72,5% và Hiệp hội Công đoàn ngành ôtô Mỹ nắm 17,5% cổ phần của công ty mới.
5. Enron
Scandal là thủ phạm đã nhấn chìm công ty năng lượng, điện năng và khí gaz tự nhiên lớn nhất nước Mỹ vào 12/2/2001. Vụ phá sản phức tạp trị giá 65,5 try USD của Enron kéo dài tới 3 năm trời, thu hút sự quan tâm lớn nhất của dư luận từ trước đến nay. Nhiều lãnh đạo của Enron sau đó bị kết tội gian lận kế toán và chứng khoán.
Enron phá sản cũng làm liên lụy tới công ty kế toán Arthur Andersen, khiến hãng này phải đóng cửa sau đó. Không những thế, giới chuyên gia tin rằng Enron chính là "nguồn cảm hứng" để Tổng thống George Bush ban hành đạo luật Sarbanes-Oxley vào năm 2002, thiết lập nhiều tiêu chuẩn và giới hạn cho các công ty công. Gần đây giới phân tích cho rằng Đạo luật Sarbanes-Oxley đã cản trở tính cạnh tranh trên trường quốc tế của các doanh nghiệp Mỹ.
6. Conseco
Sau nhiều năm èo uột dưới đường lối lãnh đạo kém cỏi, công ty tài chính và bảo hiểm Conseco phải gánh khoản nợ khổng lồ lên tới 8 tỷ USD và bị buộc phải nộp hồ sơn xin phá sản vào tháng 12/2002. Sau khi tái cơ cấu, Conseco thành công trong việc giảm số nợ xuống còn 1,4 tỷ USD và dần phục hồi nhờ việc bán các món tài sản. Hiện nay, Conseco hoạt động kinh doanh nhờ bán bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe cho hơn 4 triệu khách hàng. Chính quyền bắt đầu để mắt đến hoạt động kinh doanh hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) của Conseco sau khi một số sai sót trong hệ thống. Gần đây, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner cho rằng dịch vụ chứng khoán phái sinh OTC nên được giao dịch tại sàn và chính quyền phải kiểm soát được hoạt động của giới đầu tư tham gia mua bán.
7. Chrysler
Khi Tổng thống Mỹ Barack Obama buộc Chrysler nộp đơn xin phá sản hồi tháng 4, đối thủ của Chrysler là GM vẫn đang vật lộn với những đòi hỏi của chính phủ Mỹ để được nhận tiền cứu trợ. Sau khi tái cơ cấu, nhà sản xuất xe hơi đang thiết lập mối hợp tác với hãng xe Fiat đến từ Italy. Hiệp hội Công đoàn ngành ô tô Mỹ (UAW) sẽ nắm quyền kiểm soát lương hưu của hãng, trong khi chính quyền Mỹ có nhiệm vụ bơm 12 tỷ USD cho Chrysler. Lật lại lịch sử, số phận của Chrysler cũng khá lận đận. Hai năm trước đây, Chrysler bị bán cho hãng chứng khoán tư nhân Cerberus Capital Management sau gần một thập kỷ nằm dưới quyền sở hữu của đại gia xe hơi người Đức Daimler-Benz. Năm 1979, Chrysler suýt nữa bị phá sản, nếu không nhờ vào 1,5 tỷ USD do chính phủ Mỹ cho vay.
8. Thornburg Mortgage
Nhà cho vay thế chấp kiêm bất động sản khổng lồ từ thành phố Santa Fe (New Mexico) đã bị giáng một đòn mạnh sau cuộc khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn . Nhằm tránh thảm họa sụp đổ, công ty đã tạm ngừng nhận khoản vay mới, đồng thời tăng huy động vốn thông qua việc phát hành chứng khoán. Năm 2008, mọi việc có vẻ đã dễ thở hơn khi các chủ nợ đồng ý cho Thornburg thêm thời gian khi công ty đang bận rộn huy động vốn. Tuy nhiên, đến 1/5 năm nay, những nỗ lực của Thornburg đã dừng lại khi công ty tuyên bố họ sẽ nộp đơn theo Chương 11 và bán tất cả số tài sản còn lại trị giá 36,5 tỷ USD.
9. Pacific Gas and Electric
Sau khi chính quyền bang California bãi bỏ nhiều quy định trên thị trường năng lượng, hàng loạt vụ khủng hoảng thuộc ngành này đã liên tục xảy ra trong hai năm 2001 và 2002. Đây là thời kỳ khó khăn cho Pacific Gas & Electric (PG&E), nhà cung cấp năng lương cho hộ gia đình và doanh nghiệp chính tại miền nam California. Với năng suất hoạt động có hạn và giá cả sản xuất điện năng cao, PG&E phải nộp đơn xin bảo hộ phá sản vào tháng 6/4/2001.
Thống đốc bang Caliifornia lúc đó, ông Gray Davis đã dùng ngân sách của bang để cứu nhà sản xuất điiện năng, gây ra một cuộc tranh cãi lớn mà kết cục tiếp theo là ông này phải ra đi. PG&E, với trị giá tài sản 36 tỷ USD, hoàn tất thủ tục phá sản vào tháng 4/2004 sau khi trả khoản nợ 10,2 tỷ USD cho các chủ nợ. Ngày nay, PG&E chủ yếu bán gaz tự nhiên và điện năng cho 15 triệu khách hàng.
10. Texaco
Năm 1984, Công ty Pennzoil gần như đã hoàn tất thủ tục mua lại Công ty dầu mỏ Getty Oil. Tuy nhiên, Texaco đã "thọc gậy bánh xe", phá hỏng thương vụ kinh doanh này bằng cách chào giá mua cao hơn. Pennzoil đâm đơn kiện Texaco và tòa án phán quyết Penzoil được bồi thưởng 10 tỷ USD. Tuy nhiên, khoản tiền này nằm ngoài khả năng của Texaco, đẩy công ty đến kết cục phải nộp đơn xin phá sản vào 12/4/1987.
Hệ lụy của vụ việc này chưa dừng lại ở đó. Hàng loạt cổ đông của Texaco đã kiện chính công ty của họ vì cho rằng việc mua lại Getty Oil là hoàn toàn ngớ ngẩn. Sau một thời gian Texaco mới thuyết phục được Penzoil giảm số tiền bồi thường xuống còn 3 tỷ USD. Texaco hoàn tất thủ tục phá sản vào năm 1988 và bị Chevron mua lại với giá 39 tỷ USD.