Hơn hai thập kỉ qua, lý thuyết thị trường về thông tin đối nghịch đã là một lĩnh vực nghiên cứu kinh tế thiết yếu và sống động. Ngày nay, mô hình với thông tin không hoàn hảo là những công cụ không thể thiếu được trong bộ công cụ của các nhà nghiên cứu. Vô vàn ứng dụng mở rộng từ thị trường nông nghiệp truyền thống ở các nước đang phát triển cho tới những thị trường tài chính hiện đại ở các nước phát triển. Những nền tảng của lý thuyết kinh tế này được hình thành vào những năm 1970 là sự đóng góp công sức của ba nhà nghiên cứu George Akerlof, Michael Spence và Joseph Stiglitz. Nay họ được trao giải Nobel kinh tế năm 2001 vì những phân tích về thị trường có thông tin không cân xứng.
Thị trường có thông tin không cân xứng Tại sao lãi suất lại quá cao ở thị trường cho vay địa phương tại các nước thuộc thế giới thứ ba? Tại sao người ta muốn mua một chiếc xe đã qua sử dụng với một nhà bán buôn hơn là một nhà bán tư nhân? Tại sao một doanh nghiệp trả cổ tức ngay cả nếu chúng bị đánh thuế cao hơn lợi vốn? Tại sao công ty bảo hiểm lại có lợi khi cung cấp cho khách hàng một bản hợp đồng mà trong đó khấu trừ cao hơn có thể trao đổi với phí bảo hiểm thấp hơn? Tại sao các địa chủ giàu có lại không chịu rủi ro mùa màng trong hợp đồng với các tá điền nghèo? Những câu hỏi này khá giống nhau- nhưng có vẻ khác nhau- những hiện tượng, mỗi một hiện tượng đó đã đặt ra các câu hỏi cho lý thuyết kinh tế. Các nhà khoa học đạt giải năm nay đã đưa ra các câu trả lời chung và mở rộng lý thuyết này khi họ bàn luận về nó với giải thuyết thực tế về thông tin không cân xứng: một chủ thể trên thị trường có nhiều thông tin tốt hơn chủ thể kia. Người vay sẽ có nhiều thông tin về triển vọng trả nợ hơn là người cho vay. Người bán biết nhiều hơn người mua về chất lượng chiếc xe của mình, giám đốc và ban điều hành biết nhiều hơn cổ đông công ty về tình trạng sinh lời của doanh nghiệp; người nắm giữ hợp đồng bảo hiểm biết nhiều thông tin hơn công ty bảo hiểm về rủi ro tai nạn của mình; tá điền biết nhiều hơn người chủ đất về nỗ lực công việc của họ và các điều kiện mùa màng.  Rõ ràng hơn, là Akerlof đã chứng minh rằng thông tin không cân xứng có thể gây ra lựa chọn đối nghịch trên thị trường. Do thông tin không hoàn hảo về phía người cho vay và người mua ôtô sắp tới, những người đi vay có khả năng hoàn trả món nợ kém và những người bán xe ô tô chất lượng thấp đuổi những người khác ra khỏi thị trường. Spence chứng minh rằng trong những điều kiện nào đó- những chủ thể có thông tin tốt có thể cải thiện kết quả thị trường của mình bằng cách cung cấp thông tin riêng tư cho những chủ thể có thông tin nghèo nàn. Người quản lý doanh nghiệp do đó phải gánh thêm chi phí về thuế của cổ tức khi tiết lộ tình trạng sinh lợi cao. Stiglitz cho thấy một chủ thể không được thông tin đôi khi có thể có được thông tin từ một chủ thể có thông tin nhờ sàng lọc, chẳng hạn bằng cách đưa ra lựa chọn từ một bảng chọn các hợp đồng cho một giao dịch cụ thể. Các công ty bảo hiểm do đó có thể phân chia khách hàng của mình vào từng nhóm hạng rủi ro bằng cách đưa ra những chính sách khác nhau, trong đó chi phí bảo hiểm thấp hơn có thể trao đổi cho sự khấu trừ cao hơn. George Akerlof giải thích cách thức một thị trường mà người bán có nhiều thông tin hơn người mua về chất lượng sản phẩm có thể kết giao vào một sự lựa chọn đối nghịch do sản phẩm chất lượng kém. Ông cũng chỉ ra rằng những vấn đề về thông tin là chuyện thường và rất quan trọng. Đóng góp của giáo sư George Akerlof do đó đã chứng tỏ thông tin không cân xứng giữa người bán và người mua có thể giải thích tỉ lệ vay mượn cao vút ở các thị trường thuộc thế giới thứ ba, nhưng nó cũng đề cập đến những khó khăn và thách thức đối với người già cả khi tìm một hợp đồng bảo hiểm y tế cá nhân và với sự phân biệt đối xử với những bộ phận thiểu số trên thị trường lao động. Michael Spence đã nhận biết một kiểu dàn xếp quan trọng của những chủ thể tham gia vào thị trường riêng biệt, trong đó những người có nhiều thông tin hơn nhằm có được sự cải thiện đối với kết quả thị trường của họ bằng cách chuyển thông tin cho những người thiếu thông tin. Spence chỉ ra khi nào thì những hành động bật tín hiệu như vậy có thể hoạt động thực sự. Trong khi nghiên cứu của ông nhấn mạnh giáo dục là một dấu hiệu năng suất trên thị trường công ăn việc làm, những nghiên cứu sau đó đã giới thiệu rất nhiều ứng dụng khác, ví dụ cách thức để doanh nghiệp có thể sử dụng cổ tức để truyền tin về khả năng sinh lợi của họ cho các chủ thể trên thị trường cổ phiếu. Joseph Stiglitz làm rõ kiểu dàn xếp thị trường ngược lại, trong đó những chủ thể thiếu thông tin khai thác thông tin từ những chủ thể có thông tin tốt hơn, chẳng hạn như các công ty bảo hiểm sàng lọc thông tin để phân loại khách hàng của mình bằng cách đưa ra một bảng chọn các loại hợp đồng trong đó phần khấu trừ cao hơn có thể đổi lại là với phí bào hiểm thấp hơn nhiều. Trong một số đóng góp của ông về các thị trường khác nhau, Stiglitz đã chứng minh rằng thông tin không cân xứng có thể cung cấp cho chúng ta chiếc chìa khóa để hiểu rõ nhiều hiện tượng thị trường quan sát khác, trong đó có tình trạng thất nghiệp và chế độ phân phối tín dụng. Nhiều đóng góp của Joseph Stiglitz đã thay đổi cách nghĩ của các nhà kinh tế về sự vận hành của thị trường. Cùng với những đóng góp của George Akerlof và Michael Spence, họ đã tạo nên hạt nhân kinh tế thông tin hiện đại. Ngọc Hân (dịch) theo vietimes |
0 Nhận xét :
Đăng nhận xét