Shinawatra - Danh gia vọng tộc của Thái Lan

Sau khi Thaksin Shinawatra làm thủ tướng trong 5 năm, em rể ông cũng nắm chức vụ này trong thời gian ngắn. Nay em gái út Yingluck Shinawatra đang có cơ hội theo bước anh trai tô đậm bề dày chính trị của gia đình Shinawatra.

Yingluck, ngôi sao mới của gia đình Shinawatra. Ảnh: Guardian.

Ngày 3/7/2011, đảng Pheu Tha dưới sự dẫn dắt của Yingluck Shinawatra giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử, khi giành được 265 trên 500 ghế quốc hội. Trong khi đó, anh trai bà là cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra vẫn đang sống lưu vong tại Dubai để tránh án tù vì cáo buộc tham nhũng. Chiến thắng này mở đường để Yingluck có thể trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Thái Lan.

Kể từ khi chế độ quân chủ lập hiến thay cho quân chủ chuyên chế tại Thái Lan năm 1932, rất hiếm khi có hai nhà lãnh đạo chính phủ cùng xuất thân trong một gia đình. Trường hợp duy nhất là anh em nhà Pramoj là Seni và Kukrit thay nhau lãnh đạo nội các Thái trong giai đoạn đầy biến động giữa những năm 1970. Nhưng họ thuộc các đảng khác nhau và cũng có quan điểm chính trị khác nhau.

Trường hợp của nữ doanh nhân mới bước vào chính trường Yingluck Shinawatra, 44 tuổi, và anh trai là cựu thủ tướng đang sống lưu vong Thaksin hoàn toàn khác nhà Pramoj vì họ có rất nhiều điểm chung. Họ cùng trưởng thành từ quận Sankhampaeng của thành phố Chiang Mai, một điểm du lịch ưa thích tại miền bắc Thái Lan ngày nay.

Thaksin là con cả trong gia đình có 10 người con của ông bà Lert và Yindee Shinawatra, hậu duệ những người Hoa nhập cư vào đất Thái. Bố mẹ Thaksin mưu sinh vất vả ở Chieng Mai bằng nhiều nghề khác nhau trong những năm 50 và 60. Khi Thaksin ra đời, dòng họ Shinawatra từ Trung Quốc tới Thái Lan lập nghiệp đã hơn một thế kỷ nhưng vẫn chưa có gì đặc biệt.

Thời học sinh, Thaksin từng theo bạn đi bán kem dạo để phụ giúp gia đình. Lớn hơn một chút vào những năm 50, Thaksin được cha giao cho quản lý một cửa hàng cà phê nhỏ đặt ngay dưới tầng một của ngôi nhà gỗ, nơi vừa là chỗ ở vừa là cơ sở buôn bán của cả nhà ở thành phố Chieng Mai.

Chìm nổi chính trị nhà Shinawatra

Gia đình Shinawatra bắt đầu bước vào chính trị năm 1969, chi cha của Thaksin là Lert giành được một ghế trong quốc hội. Bản thân Thaksin đã từ công việc làm ăn đơn giản đầu tiên nhanh chóng tạo dựng cho mình một "đế chế kinh doanh" trong ngành viễn thông và thị trường chứng khoán Thái Lan.

Nhưng bên cạnh sự nổi tiếng của anh trai cả về kinh doanh và chính trị, đến tận những năm gần đây bà Yingluck vẫn chỉ là một cái bóng không hơn không kém. Yingluck theo bước anh cả bằng cách sang Mỹ học sau đại học tại Kentucky State University, cách không xa trường Eastern Kentucky University, nơi Thaksin từng học về luật.

Sau khi trở về Bangkok những năm đầu thập kỷ 90, Yingluck lập tức được tung vào đế chế kinh doanh của gia đình Shinawatra mang tên tập đoàn Shin Corp, mới niêm yết trên thị trường chứng khoán. Có một số anh chị em ruột và rể của Yingluck đã có chân trong tập đoàn viễn thông này, nhưng Thaksin vẫn thuê những chuyên gia cho các vị trí quản lý chủ chốt.

Khi Yingluck chập chững bước vào nghiệp kinh doanh thì cũng là lúc Thaksin bắn đầu thăng tiến trong sự nghiệp chính trị. Nhưng trong suốt một thời gian dài, Yingluck vẫn đứng ngoài chính trường ngay cả khi sự nghiệp chính trị của anh cả đã lên như diều gặp gió vào cuối những năm 90.

Rể nhà Shinawatra là Somchai Wongsawat trong ngày được phê chuẩn làm thủ tướng Thái năm 2008. Ảnh: AP.

Người em có hoạt động chính trị năng nổ nhất của Thaksin khi đó là bà Yaowapa Wongsawat, lãnh đạo chi nhánh đảng Thai Rak Thai của Thaksin ở miền bắc Thái Lan. Tháng 9/2006, chính phủ Thaksin bị lật đổ trong cuộc đảo chính quân sự và phải lưu vong ở nước ngoài. Nhưng ông vẫn tiếp tục dẫn dắt được các đảng lớn nhất trong quốc hội Thái nhờ sự giúp đỡ của người thân trong gia đình Shinawatra.

Trong giai đoạn đầu Thaksin nỗ lực trở lại chính trường sau khi bị đảo chính những năm 2007 và 2008, hoạt động của ông chủ yếu thông qua đảng People's Power Party. Đây cũng là thời điểm chồng của bà Yaowapa là Somchai Wongsawat, tức em rể của Thaksin, đã trở thành thủ tướng Thái trong thời gian ngắn từ 18/9 đến 2/12/2008. Nhưng ngay sau đó, đảng People's Power Party bị toà án giải tán và các lãnh đạo đảng bị cấm hoạt động.

Thua keo này lại bày keo khác, nên ngay khi People's Power Party bị giải tán, Thaksin đã cho lập ra đảng Pheu Thai để kế thừa hoạt động. Đảng này đã lâm vào giai đoạn khó khăn khi đảng Dân chủ đối lập, với sự hậu thuẫn của quân đội và toà án, đã giành quyền lập chính phủ vào tháng 12/2008. Kể từ đó, đảng Pheu Thai chìm trong tình trạng thiếu lãnh đạo thống nhất cũng như phương hướng hoạt động, đồng thời suy yếu vì sự chia rẽ nội bộ.

Dòng họ Shinawatra tái xuất

Theo BBC, khi cuộc vận động tổng tranh cử đến gần hồi đầu năm nay, người duy nhất trong nhà Shinawatra đủ sức mạnh chính trị và sự ủng hộ để nắm vị trí lãnh đạo trực tiếp đảng Pheu Thai đang lục đục nội bộ chính là Yingluck, em gái út của Thaksin. Bà cũng chính là người quản lý tất cả những gì còn lại trong đế chế kinh doanh của gia đình sau khi tập đoàn Shin Corp bị bán vào tháng 1/2006.

Trước đây Thaksin chưa từng bao giờ ngụ ý đặt cô em gái út vào vị trí quan trọng như trên, nhưng thực tế Yingluck đã làm rất tốt công việc cho anh trai. Bà hội đủ các yếu tố như trẻ trung, xinh đẹp, mới mẻ và đầy sự nhạy bén trong kinh doanh. Chiến dịch tranh cử của Yingluck cũng cho thấy khả năng tổ chức tốt, trong đó nhấn mạnh vào gốc rễ của đảng Pheu Thai là những người sống ở các vùng nông thôn.

Nhưng vấn đề của Yingluck hiện nay chính là việc bị anh cả chi phối quá lớn, khi xung quanh bà đều là những người của Thaksin và cỗ máy chính trị cũng vận hành theo ý tưởng chính sách của anh trai đang sống lưu vong. Nói cách khác bà chịu một cái bóng quá lớn của người anh ruột khi hoạt động trên chính trường và có rất ít cơ hội cho dấu ấn cá nhân.

Yingluck chịu sức ép từ cái bóng quá lớn của anh trai Thaksin. Ảnh: BBC.

Theo ông Thitinan Pongsudhirak, Giám đốc Viện An ninh và Quốc tế học thuộc Đại học Chulalongkorn Bangkok, ngay cả khi Yingluck có thể tạo ra được khoảng riêng trong chính quyền của mình nằm ngoài sự phủ bóng của anh trai, thì bà sẽ vẫn phải vật lộn với những kẻ thù đầy quyền lực của Thaksin trong quân đội, bộ máy chính quyền, hệ thống tư pháp, Hội đồng Cơ mật, tầng lớp trung lưu và giới trí thức. Họ có thể không thắng cử trong cuộc bỏ phiếu vừa qua, nhưng có thể gây nhiều khó khăn và khiến nhiệm kỳ của bà ngắn hơn dự kiến.

                                                        Theo: Vnexpress.net